Ngabe umthetho kaMose uyasebenza nakumaKrestu?

385 umthetho kaMose uyasebenza nakumakristuLapho mina noTammy sisalindile endaweni yokwamukela izivakashi esikhumulweni sezindiza ukuze sigibele indiza yethu eyayiseduze eya ekhaya, ngabona insizwa ethile ihlezi phansi izihlalo ezimbili, ilokhu ingigqolozela ngokuphindaphindiwe. Ngemva kwemizuzu embalwa wangibuza, “Uxolo, ingabe unguMnumzane Joseph Tkach?” Wakujabulela ukuqala ingxoxo nami futhi wangitshela ukuthi wayesanda kususwa ekuhlanganyeleni nesonto leSabatha. Ngokushesha ingxoxo yethu yaphendukela emthethweni kaNkulunkulu - wathola inkulumo yami ithakazelisa kakhulu ukuthi amaKristu aqonda ukuthi uNkulunkulu wanika ama-Israyeli umthetho nakuba ayengenakuwugcina ngokuphelele. Sikhulume ngokuthi u-Israyeli waba kanjani “nenkathazo” edlule, lapho abantu babevame ukuphambuka emthethweni kaNkulunkulu. Kwasicacela ukuthi lokhu akuzange kummangaze uNkulunkulu, owazi ukuthi izinto zihamba kanjani.

Ngambuza ukuthi umthetho owanikwa u-Israyeli ngoMose wawuyimiyalo engu-613. Wavuma ukuthi kunezimpikiswano eziningi mayelana nokuthi le miyalo ibopha kanjani kumaKristu. Abanye baphikisa ngokuthi njengoba yonke ivela “kuNkulunkulu,” yonke imiyalo kufanele igcinwe. Ukube lokhu bekuyiqiniso, amaKristu bekuyodingeka anikele ngezilwane futhi agqoke amafilakteriyu. Uvumile ukuthi miningi imibono yokuthi emithethweni engu-613 yimuphi osebenza ngokomoya namuhla nokuthi yimuphi ongasebenzi. Siphinde savumelana ngokuthi amaqembu amaSabatha ahlukene ahlukene phakathi ngalolu daba - abanye bayasoka; abanye bagcina amaSabatha okulima nemikhosi yaminyaka yonke; abanye bathatha okweshumi kokuqala kodwa akukho okwesibili nokwesithathu; kodwa abanye bobathathu; abanye bagcina iSabatha kodwa hhayi imikhosi yaminyaka yonke; abanye balalela ukwethwasa kwezinyanga namagama angcwele—iqembu ngalinye likholelwa ukuthi “iphakheji” lalo lezimfundiso liyiqiniso ngokweBhayibheli kuyilapho abanye bengakwenzi lokho. Waphawula ukuthi wayesenesikhathi eside elwa nale nkinga futhi wayeka indlela endala yokugcina iSabatha; nokho, ukhathazekile ngokuthi akayibambe kahle.

Ngokumangalisayo, wavuma ukuthi amaSabatha amaningi anephutha ngokungaqapheli ukuthi ukufika kukaNkulunkulu enyameni (esesimweni sikaJesu) kwamisa lokho umBhalo okubiza ngokuthi “isivumelwano esisha” (AmaHeberu. 8,6) futhi kanjalo imelela umthetho owanikwa uIsrayeli njengophelelwe yisikhathi (Heb. 8,13). Labo abangalamukeli leli qiniso eliyisisekelo futhi abafuna ukulandela imithetho yoMthetho KaMose (owenezelwa eminyakeni engama-430 ngemva kwesivumelwano sikaNkulunkulu no-Abrahama; bheka Gal. 3,17) abalwenzi ukholo lobuKristu olungokomlando. Ngikholwa ukuthi impumelelo iqhamuke engxoxweni yethu lapho ebona ukuthi umbono (ophethwe amaSabatha amaningi) wokuthi manje “siphakathi kwesivumelwano esidala nesisha” (isivumelwano esisha sizofika nokubuya kukaJesu kuphela). Wavuma ukuthi uJesu wayengumhlatshelo weqiniso wezono zethu (Heb. 10,1-3) futhi nakuba iTestamente Elisha lingakusho ngokuqondile ukuqedwa kwemihlatshelo yokubonga neyokubuyisana, uJesu naye wakufeza. Njengoba uJesu afundisa, imibhalo ikhomba kuye ngokucacile futhi ugcwalisa umthetho.

Le nsizwa yangitshela ukuthi yayisenemibuzo ngokugcina iSabatha. Ngamchazela ukuthi umbono weSabatha awunakho ukuqonda, okungukuthi ukusetshenziswa komthetho kwashintsha ekufikeni kokuqala kukaJesu. Yize kusasebenza, manje kukhona ukusetshenziswa komoya komthetho kaNkulunkulu - kubhekwa ngokuphelele ukuthi uKristu wagcwalisa umthetho owanikwa u-Israyeli; okuncike ebudlelwaneni bethu obujulile noNkulunkulu ngoKristu nangoMoya oNgcwele futhi efinyelela ebuntwini bethu obungaphakathi ekujuleni - ezinhliziyweni nasezingqondweni zethu. NgoMoya oNgcwele siphila ngokulalela uNkulunkulu njengamalungu omzimba kaKristu. Isibonelo, uma izinhliziyo zethu zisokwe nguMoya kaKristu, ngakho-ke akunandaba ukuthi sisokiwe yini enyameni.

Ukugcwaliseka kukaKristu komthetho kubangela ukulalela kwethu uNkulunkulu kulethwe umsebenzi Wakhe ojulile nonamandla ngoKristu kanye nokuza kukaMoya oNgcwele. NjengamaKristu, ukulalela kwethu kuvela kulokho okwakuhlale kuyisisekelo somthetho, okuyinhliziyo, umoya nenjongo kaNkulunkulu enkulu. Lokhu sikubona emyalweni kaJesu omusha: “Ngininika umyalo omusha wokuba nithandane, njengoba nje nami nginithandile.” ( Johane 13,34). UJesu wanikeza lomyalo futhi waphila ngokuvumelana nawo, azi ukuthi uNkulunkulu, ngenkonzo yakhe emhlabeni nangamandla kaMoya oNgcwele, wayeyobhala umthetho wakhe ezinhliziyweni zethu, egcwalisa iziprofetho zikaJoweli, uJeremiya kanye noHezekeli.

Ngokumisa iSivumelwano Esisha, esafeza futhi saqeda umsebenzi weSivumelwano Esidala, uJesu washintsha ubuhlobo bethu nomthetho futhi wavuselela isimo sokulalela esisamukele njengabantu Bakhe. Umthetho oyisisekelo wothando ubulokhu ukhona, kodwa uJesu wawuhlanganisa futhi wawugcwalisa. Isivumelwano esidala no-Israyeli kanye nomthetho ohlobene naso (kuhlanganise nemihlatshelo, izinseka, nezimiso) kwakudinga izindlela ezikhethekile zokusetshenziswa komthetho oyisisekelo wothando esizweni sakwa-Israyeli. Ezimweni eziningi, lezi zici ezingavamile manje azisasebenzi. Umoya womthetho usekhona, kodwa imiyalelo yomthetho obhaliwe, owawubeka uhlobo oluthile lokulalela, akusadingeki ukuba ilalelwe.

Umthetho wawungeke uzifeze; ayikwazanga ukuguqula izinhliziyo; ayikwazanga ukuvimbela ukwehluleka kwayo; ibingakwazi ukuvikela isilingo; ayikwazanga ukunquma indlela efanele yokulalela yonke imikhaya emhlabeni. Kusukela kwaphela ukusebenza kukaJesu emhlabeni nokuthunyelwa kukaMoya oNgcwele, manje sezikhona ezinye izindlela esikhombisa ngazo ukuzinikela kwethu kuNkulunkulu nothando lwethu ngomakhelwane. Labo abathole uMoya oNgcwele manje sebekwazi kangcono ukuthola izwi likaNkulunkulu futhi baqonde inhloso kaNkulunkulu ngokulalela kwabo, ngoba ukulalela kwahlanganiswa futhi kwembulwa kuKristu futhi kwadluliselwa kithi ngabaphostoli bakhe ngokusifundisa ezincwadini, yini sithi iTestamente Elisha lilondoloziwe. UJesu, umpristi wethu omkhulu, usikhombisa inhliziyo kaBaba futhi usithumela uMoya oNgcwele. NgoMoya oNgcwele, singaphendula izwi likaNkulunkulu ekujuleni kwezinhliziyo zethu, sifakaze ngezwi nangesenzo inhloso kaNkulunkulu yokuthi ufisa ukwelula izibusiso zakhe kuyo yonke imindeni esemhlabeni. Lokhu kudlula noma yini umthetho owawukwazi ukuyenza, ngoba kudlulela ngalé kwenhloso kaNkulunkulu kulokho okufanele kwenziwe ngumthetho.

Insizwa yavuma, yabe isibuza ukuthi lokhu kuqonda kulithinta kanjani iSabatha. Ngachaza ukuthi iSabatha lisebenzela ama-Israyeli ngezinhloso eziningana: liwakhumbuza ngendalo; kwabakhumbuza ngokuphuma kwabo eGibhithe; kwabakhumbuza ngobuhlobo babo obukhethekile noNkulunkulu futhi yanikeza izilwane, izinceku nemindeni isikhathi sokuphumula ngokwenyama. Ngokombono wokuziphatha, kwakukhumbuza ama-Israyeli ngomsebenzi wawo wokuyeka imisebenzi yawo emibi. NgokobuKristu, yabakhombisa isidingo sokuphumula ngokomoya kanye nokugcwaliseka ngokuza kukaMesiya - ukubeka ithemba labo kuye kunasemisebenzini yabo yokuthola insindiso. ISabatha liphinde futhi lafanekisela ukuphothulwa kwendalo ekupheleni kweminyaka.

Ngamtshela ukuthi iningi lamaSabatha aliboni ukuthi imithetho eyanikwa abantu bakwa-Israyeli ngoMose yayingezesikhashana—okungukuthi, okwesikhathi esithile kuphela kanye nendawo ethile emlandweni wesizwe sakwa-Israyeli. Ngaveza ukuthi kwakungenzima ukubona ukuthi “ukugcina intshebe ingagundiwe” noma “ukubeka izintshaka emachosheni omane engubo yomuntu” akuwenzi umqondo ngazo zonke izikhathi nezindawo. Lapho izinjongo zikaNkulunkulu ngo-Israyeli njengesizwe zigcwaliseka kuJesu, wakhuluma kubo bonke abantu ngeZwi laKhe nangoMoya oNgcwele. Ngenxa yalokho, indlela yokulalela uNkulunkulu kwadingeka yenze ubulungisa esimweni esisha.

Mayelana neSabatha losuku lwesikhombisa, ubuKristu beqiniso abukafiki ekuthatheni usuku lwesikhombisa lwesonto njengengxenye yezinkanyezi, njengokungathi uNkulunkulu ubeke usuku olulodwa lwesonto ngaphezu kwezinye. Esikhundleni sokubekela eceleni usuku olulodwa nje lokuvuma ubungcwele bakhe, uNkulunkulu manje uhlala kithi ngoMoya oNgcwele, ngaleyo ndlela engcwelisa sonke isikhathi sethu. Nakuba sasingase sihlangane nanoma yiluphi usuku lwesonto ukuze sigubhe ukuba khona kukaNkulunkulu, amabandla amaningi obuKristu abuthana ukuze akhulekele ngeSonto, usuku oluqashelwa kakhulu uJesu avuka ngalo kwabafileyo futhi kanjalo kwagcwaliseka izithembiso zesivumelwano esidala. UJesu wandisa umthetho weSabatha (nazo zonke izici zeTorah) wawedlula kude imikhawulo yesikhashana umthetho wamazwi owawungakwazi ukuyenza. Waze wathuthukisa umyalo othi “Wothanda umakhelwane wakho njengoba uzithanda wena” othi “Thandanani njengoba nje nami nginithandile.” Lona umusa ongakholakali wothando ongenakubanjwa emiyalweni engu-613 (hhayi ngisho naku-6000!). Ukugcwaliseka kukaNkulunkulu ngokwethembeka komthetho kwenza uJesu agxile kukho, hhayi incwadi ebhaliwe. Asigxili osukwini olulodwa lwesonto; uyinto yethu esigxile kuyo. Siphila kuwo nsuku zonke ngoba ukuphumula kwethu.

Ngaphambi kokugibela imishini yethu, savumelana ukuthi ukusetshenziswa ngokomoya komthetho weSabatha kumayelana nokuphila impilo yokukholwa kuKristu - impilo elethwa ngumusa kaNkulunkulu nangenkonzo entsha nejulile yoMoya oNgcwele kithi, ukuguqulwa kusuka ngaphakathi.

Bonga njalo umusa kaNkulunkulu, osiphilisa kusuka ekhanda kuye ozwaneni.

UJoseph Tkach

umongameli

UMUSA WOKUXHUMANA NOMHLABA WONKE


PDF Ngabe umthetho kaMose uyasebenza nakumaKrestu?