Siyini isono

021 wkg bs isono

Isono siwukweqa umthetho, isimo sokuhlubuka kuNkulunkulu. Kusukela ngesikhathi isono sangena emhlabeni ngo-Adamu no-Eva, umuntu ubengaphansi kwejoka lesono - ijoka elingasuswa kuphela ngomusa kaNkulunkulu ngoJesu Kristu. Isimo sesintu esinesono sibonisa ukuthambekela kokuzibeka kanye nezithakazelo zomuntu ngaphezu kukaNkulunkulu nentando yakhe. Isono siholela ekuhlukaneni noNkulunkulu nokuhlupheka nokufa. Ngoba bonke abantu bayizoni, nabo bonke bayakudinga ukuhlengwa uNkulunkulu akunikela ngeNdodana yakhe (1. UJohannes 3,4; AmaRoma 5,12; 7,24-25; Maka 7,21-23; KwabaseGalathiya 5,19-21; AmaRoma 6,23; 3,23-enye).

Isisekelo sokuziphatha kobuKristu siwukwethemba nokwethembeka kothando kuMhlengi wethu, owasithanda futhi wazinikela ngenxa yethu. Ukuthembela kuJesu Kristu kubonakaliswa ngokholo evangelini nasemisebenzini yothando. NgoMoya oNgcwele, uKristu uguqula izinhliziyo zabakholwayo bakhe futhi abenze bathele izithelo: uthando, injabulo, ukuthula, ukwethembeka, ukubekezela, umusa, ubumnene, ukuzithiba, ukulunga neqiniso1. UJohannes 3,23-ishumi nesithupha; 4,20-ishumi nesithupha; 2. AbaseKorinte 5,15; KwabaseGalathiya 5,6.22-23; Kwabase-Efesu 5,9).

Isono siqondiswe kuNkulunkulu.

KumaHubo 51,6 uthi uDavide ozisolayo kuNkulunkulu: “Ngonile kuwe wedwa, ngenze okubi phambi kwakho”. Nakuba isono sikaDavide sabalimaza abanye abantu, isono esingokomoya sasingamelene nabo—sasimelene noNkulunkulu. UDavid uphinda lomcabango 2. Samuweli 12,13. UJobe uyabuza: “Habakuki, ngonile, ngenzani kuwe, Malusi wabantu.” ( Jobe 7,20)?

Yiqiniso, ukulimaza abanye kufana nokona kubo. UPawulu ubonisa ukuthi ngokwenza kanjalo ngempela “sona kuKristu” (1. AbaseKorinte 8,12), oyiNkosi noNkulunkulu.

Lokhu kunomthelela omkhulu

Okokuqala, njengoba uKristu eyisambulo sikaNkulunkulu okuqondiswe kuye isono, isono kufanele sibhekwe ngokwenkolo yobuKristu, okungukuthi, ngokombono kaJesu Kristu. Kwesinye isikhathi isono sichazwa ngokulandelana kwezikhathi (ngamanye amazwi, ngoba iTestamente Elidala labhalwa kuqala, lithatha indawo yokuqala ekuchazeni isono nezinye izimfundiso). Nokho, umbono kaKristu ubalulekile kumKristu.

Okwesibili, njengoba isono siphambene nakho konke lokho uNkulunkulu ayikho, asinakulindela ukuba uNkulunkulu angabi nandaba noma angabi nandaba kuso. Ngenxa yokuthi isono siphikisana kakhulu nothando nokulunga kukaNkulunkulu, sehlukanisa izingqondo nezinhliziyo zethu kuNkulunkulu (Isaya 5)9,2), okuwumsuka wokuba khona kwethu. Ngaphandle komhlatshelo kaKristu wokubuyisana (Kolose 1,19-21), besingeke sibe nethemba lanoma yini ngaphandle kokufa (Roma 6,23). UNkulunkulu ufuna abantu babe nenhlanganyelo enothando nenjabulo Naye kanye nomunye nomunye. Isono sibhidliza lobo budlelwane bothando nenjabulo. Yingakho uNkulunkulu ezonda isono futhi uzosibhubhisa. Impendulo kaNkulunkulu esonweni iwulaka (Kwabase-Efesu 5,6). Ulaka lukaNkulunkulu luwukuzimisela Kwakhe okuhle nokunamandla ukubhubhisa isono nemiphumela yaso. Hhayi ngoba enomunyu futhi ephindisela njengathi thina bantu, kodwa ngoba ethanda abantu kangangokuthi ngeke alinde futhi ababukele bebhubhisa bona nabanye ngesono.

Okwesithathu, uNkulunkulu yedwa ongasahlulela kule ndaba, futhi nguye kuphela ongathethelela isono, ngoba isono sodwa siphambene noNkulunkulu. “Kepha kuwe, Jehova Nkulunkulu wethu, kukhona umusa nokuthethelela. Ngoba siye saba yizihlubuki.” (Daniyeli 9,9). “Ngokuba eNkosini kukhona umusa nokuhlengwa okukhulu” (IHubo 130,7). Labo abamukela isahlulelo sikaNkulunkulu esinesihe nokuthethelelwa kwezono zabo “abanqunyelwe ulaka, kodwa ukuzuza insindiso ngeNkosi yethu uJesu Kristu” ( Kor.2. Thesalonika 5,9). 

Umthwalo wesono

Nakuba kuwumkhuba ukusola uSathane ngokuletha isono emhlabeni, isintu sinecala ngesono saso. “Ngakho-ke, njengalokho isono seza ezweni ngamuntu munye, nangesono kwangena ukufa, ngokunjalo ukufa kwafikela abantu bonke, lokhu bonke bonile” (KwabaseRoma. 5,12).

Nakuba uSathane abalinga, u-Adamu no-Eva benza ukukhetha—umthwalo wemfanelo wawungowabo. KumaHubo 51,1-4 UDavida ubhekisela eqinisweni lokuthi waba sengozini yesono ngoba wayezelwe engumuntu. Uyazivuma nezono zakhe kanye nokungabi nabulungisa.

Sonke sihlushwa imiphumela ehlangene yezono zalabo abaphila ngaphambi kwethu kuze kube sezingeni lokuthi balolonge umhlaba wethu nemvelo yethu. Kodwa-ke, lokho akusho ukuthi sazuza njengefa isono sethu kubo nokuthi ngandlela thile banesibopho saso.

Ngesikhathi somprofethi uHezekeli, kwaba nengxoxo ephathelene nokusola isono somuntu siqu ‘ezonweni zawoyise. Funda uHezekeli 18, unake ngokukhethekile isiphetho sevesi 20: “Ngokuba owonayo uyakufa.” Ngamanye amazwi, wonke umuntu unecala ngezono zakhe.

Ngenxa yokuthi sinesibopho somuntu siqu ngezono zethu kanye nesimo somoya, ukuphenduka kungokomuntu siqu. Sonke sonile (KwabaseRoma 3,23; 1. UJohannes 1,8) futhi imiBhalo isinxusa ngamunye wethu ukuba aphenduke futhi akholwe ivangeli (Marku 1,15; IzEnzo ZabaPhostoli 2,38).

UPawulu uhamba ibanga elide ukuze aveze ukuthi njengoba nje isono sangena emhlabeni ngomuntu, kanjalo insindiso itholakala ngomuntu, uJesu Kristu. “...Ngokuba uma abaningi bafa ngesono salowo munye, umusa kaNkulunkulu wavama kakhulu kwabaningi ngomusa womuntu oyedwa uJesu Kristu” ( KwabaseRoma 5,15, bheka namavesi 17-19). Isiphambeko sesono singesethu, kodwa umusa wensindiso ungokaKristu.

Ukufundwa kwamagama asetshenziselwa ukuchaza isono

Kusetshenziswa amagama ahlukahlukene esiHeberu nawesiGreki ukuchaza isono, futhi igama ngalinye linezela ingxenye encedisayo encazelweni yesono. Ucwaningo olunzulu lwala magama luyatholakala ngezichazamazwi, ukuphawula nangezinsizakufunda zeBhayibheli. Iningi lamagama asetshenzisiwe afaka isimo senhliziyo nengqondo.

Emagameni esiHeberu avame ukusetshenziswa kakhulu, umqondo wesono uphumela ekulahlekeni kophawu (1. uMose 20,9; 2. UMose 32,21; 2. Amakhosi 17,21; IHubo 40,5 njll.); Isono sihlobene nokunqamuka kobudlelwane, yingakho ukuhlubuka (isiphambeko, ukuhlubuka njengaku 1. Samuweli 24,11; Isaya 1,28; I-42,24 njll. kuchazwe); ukusonta into egwegwile, yingakho ukuhlanekezelwa okuqaphelayo kwento kude nenhloso yayo (izenzo ezimbi njengaku 2. Samuweli 24,17; UDaniyeli 9,5; IHubo 106,6 njll.); ngenxa yephutha kanye necala (isiprofetho kumaHubo 38,4; Isaya 1,4; Jeremiya 2,22); ngokuduka kanye nokuphambuka endleleni (bheka ukuduka kuJobe 6,24; Isaya 28,7 njll.); Isono sihlobene nokulimaza abanye (ububi nokuhlukumeza kuDuteronomi 56,6; izwi 24,1. njll.)

Amagama esiGreki asetshenziswe eTestamenteni Elisha amagama ahlobene nokushoda kophawu (Joh 8,46; 1. AbaseKorinte 15,56; IsiHebheru 3,13; UJames 1,5; 1. UJohannes 1,7 njll.); ngephutha noma iphutha (iziphambeko kwabase-Efesu 2,1; AbaseKolose 2,13 njll.); ngokweqa umngcele (iziphambeko kwabaseRoma 4,15; amaHebheru 2,2 njll); ngezenzo ezimelene noNkulunkulu (izidalwa ezingamhloniphi uNkulunkulu kwabaseRoma 1,18; Thithu 2,12; Jude 15 njll.); kanye nokungabi namthetho (ukungalungi nokweqa kuMathewu 7,23; I-24,12; 2. AbaseKorinte 6,14; 1. UJohannes 3,4 njll.).

ITestamente Elisha lengeza izilinganiso ezengeziwe. Isono ukwehluleka ukubamba ithuba lokuziphatha ngendlela yokuhlonipha uNkulunkulu kwabanye (Jakobe 4,17). Ngaphezu kwalokho, “lokho okungaveli ekukholweni kuyisono” (Roma 1 Kor4,23)

Isono ngokombono kaJesu

Ukufunda amagama kuyasiza, kodwa kukodwa akuholeli ekuqondeni ngokugcwele isono. Njengoba kushiwo ngaphambili, kudingeka sibheke isono ngombono wobuKristu, okungukuthi, ngeso leNdodana kaNkulunkulu. UJesu ungumfanekiso weqiniso wenhliziyo kaBaba (Hebheru 1,3) futhi uBaba uyasitshela: “Yizweni!” ( Mathewu 17,5).

Izifundo 3 no-4 zichaze ukuthi uJesu unguNkulunkulu osenyameni nokuthi amazwi akhe angamazwi okuphila. Akushoyo akukhombisi nje kuphela umqondo kaBaba, kodwa futhi kuletha negunya lokuziphatha kanye nokuziphatha kukaNkulunkulu.

Isono akusona nje isenzo esimelene noNkulunkulu - singaphezu kwalokho. UJesu wachaza ukuthi isono sivela enhliziyweni nasengqondweni yomuntu osindwe yisono. “Ngokuba ngaphakathi enhliziyweni yabantu kuphuma imicabango emibi, ubufebe, ukweba, ukubulala, ukuphinga, ukuhaha, ububi, inkohliso, ukuxhwala, umhawu, ukunyundela, ukuzidla, ubuwula. Zonke lezi zinto ezimbi ziphuma ngaphakathi zimngcolise umuntu.” (Marku 7,21-enye).

Senza iphutha uma sibheka uhlu oluqondile, olungaguquki lokwenziwa nokungamele kwenziwe. Akukona kakhulu isenzo somuntu ngamunye kodwa kunalokho isimo sengqondo esingaphansi kwenhliziyo uNkulunkulu afuna sisiqonde. Noma kunjalo, le ndima engenhla yeVangeli likaMarku ingenye yeziningi lapho uJesu noma abaphostoli bakhe bebala noma beqhathanisa imikhuba eyisono nokubonakaliswa kokholo. Imibhalo enjalo siyithola kuMathewu 5-7; Mathewu 25,31-ishumi nesithupha; 1. AbaseKorinte 13,4-8; KwabaseGalathiya 5,19-26; KwabaseKolose 3 njll. UJesu uchaza isono njengokuncika kokuziphatha futhi uthi: “Noma ubani owenza isono uyisigqila sesono” (Johane. 10,34).

Isono seqa imigqa yokuziphatha kukaNkulunkulu kwabanye abantu. Kuhlanganisa ukwenza sengathi asinasibopho kunoma imaphi amandla aphakeme kunathi. Isono kumKristu asikuvumeli uJesu ukuba athande abanye ngathi, ukungahloniphi lokho uJakobe akubiza ngokuthi “ukukhulekela okuhlanzekile nokungangcolile” (Jakobe. 1,27) kanye “nomthetho wobukhosi ngokwemiBhalo” (Jakobe 2,8) ibizwa. UJesu wachaza ukuthi labo abamthandayo bayolalela amazwi akhe (Johane 14,15; Mathewu 7,24) futhi kanjalo egcwalisa umthetho kaKristu.

Ingqikithi yokona kwethu esikuzuze itholakala kuyo yonke imiBhalo (bheka futhi 1. mose 6,5; 8,21; umshumayeli 9,3; Jeremiya 17,9; AmaRoma 1,21 njll.). Ngakho-ke, uNkulunkulu uyasiyala: “Lahlani kini zonke iziphambeko enizenzile, nizenzele inhliziyo entsha nomoya omusha.” ( Hezekeli 18,31).

Ngokuthumela kweNdodana yakhe ezinhliziyweni zethu, samukela inhliziyo entsha nomoya omusha, sivuma ukuthi singabakaNkulunkulu (KwabaseGalathiya). 4,6; AmaRoma 7,6). Njengoba singabakaNkulunkulu, akufanele sisaba “izinceku zesono” (Roma 6,6), “ningabe nisaba iziwula, abangalaleli, abaduka, bekhonza izifiso nezinkanuko, bephila ebubini nomhawu, besizonda futhi bazondana.” ( Thithu. 3,3).

Umongo wesono sokuqala esirekhodiwe ku 1. Incwadi kaMose ingasinika usizo. U-Adamu no-Eva babesebudlelwaneni noBaba, futhi isono senzeka lapho bephula lobo budlelwano ngokulalela elinye izwi (funda 1. (Genesise 2-3).

Umgomo isono esigejayo uwumklomelo wokubizwa kwethu kwasezulwini kuKristu Jesu (KwabaseFilipi 3,14) nokuthi ngokutholwa ekuhlanganyeleni kukaYise, neNdodana, noMoya oNgcwele, sibizwe ngokuthi singabantwana bakaNkulunkulu1. UJohannes 3,1). Uma sihoxa kulokhu kuhlanganyela nobuNkulunkulu, sigeja uphawu.

UJesu uhlala ezinhliziyweni zethu ukuze “sigcwaliswe ngakho konke ukugcwala kukaNkulunkulu” (bheka kwabase-Efesu 3,17-19), futhi ukwephula lobu budlelwane obugcwalisekayo kuyisono. Lapho senza isono, sivukela konke uNkulunkulu ayikho. Kudala ukuqhekeka kobudlelwane obungcwele uJesu ayehlose ukuba sibe nabo ngaphambi kokusekelwa komhlaba. Kuwukwenqaba ukuvumela uMoya oNgcwele usebenze kithi ukwenza intando kaBaba. UJesu weza ukuzobiza izoni ekuphendukeni (Luka 5,32), okungukuthi, ukubuyela ebuhlotsheni noNkulunkulu nasentandweni yaKhe ngesintu.

Isono sithatha into enhle uNkulunkulu ayidalele ubungcwele baKhe futhi siyiphendukezele izifiso zobugovu kwabanye. Kusho ukuphambuka enhlosweni kaNkulunkulu ehlosiwe ngesintu ukufaka umuntu ngamunye empilweni yakhe.

Isono sisho futhi ukungabeki ukholo lwethu kuJesu njengomqondisi negunya lempilo yethu yasemoyeni. Isono esingokomoya asichazwa ngomqondo noma ngokucabanga komuntu, kodwa sichazwa nguNkulunkulu. Uma besifuna incazelo emfushane, singasho ukuthi isono isimo sokuphila ngaphandle kokuxhumana noKristu.

isiphetho

AmaKrestu kumele asigweme isono ngoba isono siyikhefu ebudlelwaneni bethu noNkulunkulu esisusa ebudlelwaneni bokuhlanganyela noBaba, neNdodana, noMoya oNgcwele.

nguJames Henderson